Nữ họa sĩ Chăm đầu tiên vẽ hoa văn màu rực rỡ lên gốm Bàu Trúc

Nhiều năm nay, nữ họa sĩ Chế Kim Trung, người con của đồng bào Chăm ở Ninh Thuận đã nghiên cứu và đưa hình vẽ hoa văn có màu rực rỡ lên các sản phẩm gốm Chăm. Từ đó, những mảng màu văn hóa Chăm dần hiện lên sinh động, độc đáo dưới con mắt của nữ họa sĩ tài hoa.

Họa sĩ Chế Kim Trung tỷ mỹ vẽ hoa văn lên các sản phẩm gốm Bàu Trúc. Ảnh: Khoa Lê

Lâu nay, việc vẽ trên các bình gốm sứ rất phổ biến, thế nhưng vẽ trên bình gốm Chăm thì họa sĩ Chế Kim Trung là người đầu tiên.

Gốm Bàu Trúc được điểm tô màu sắc rực rỡ

Những ngày giữa tháng 11/2021, chúng tôi có dịp ghé thăm phòng trưng bày tranh và gốm của nữ họa sĩ Chế Kim Trung tại phường Tấn Tài, TP Phan Rang - Tháp Chàm. Vừa đặt chân vào phòng trưng bày, hình ảnh thích thú nhất là những bình gốm khoác trên mình nhiều sắc màu sắc rực rỡ được trưng trong những tủ kính bắt mắt.

Họa sĩ Chế Kim Trung cho biết, việc thử nghiệm vẽ hoa văn, màu sắc lên gốm bắt từ năm 2000, đến nay, đã vẽ thành công. Việc vẽ trên chất liệu gốm Bàu Trúc khó nhất là khâu tạo màu bởi gốm hút màu sắc mạnh nên người họa sĩ phải vẽ nhiều lần, nhiều lớp mới có được một sản phẩm ưng ý.

“Từ khi xác định theo con đường sáng tác chuyên nghiệp về mỹ thuật, hội họa thì hầu hết các sản phẩm của tôi mang những sắc thái âm hưởng riêng.

Để vẽ được một sản phẩm ưng ý tôi phải đặt những chiếc bình vào bên tai lắng nghe âm thanh trong những chiếc bình vọng ra. Tiếng gọi nó thôi thúc mình giống như thần PôKlong phù hộ cho trí tuệ của tôi phải nhập tâm để sáng tác.

Những âm thanh từ trong chiếc bình nó văng vẳng làm chất xúc tác trong tiềm thức để mình truyền tải hình ảnh, hoa văn, lễ hội qua những bút pháp bằng màu, bằng hình. Vẽ trên gốm cũng phải đòi hỏi có cảm xúc để thả hồn vào từng nét vẽ có như vậy mới cho ra những sản phẩm gốm độc đáo”, họa sĩ Kim Trung chia sẻ thêm.

Sản phẩm gốm được điểm tô màu sắc rực rỡ. Ảnh: Khoa Lê

Nhìn vào mỗi sản phẩm gốm Bàu Trúc của nữ họa sĩ Kim Trung người xem sẽ thấy được sự khéo léo, tỷ mỉ và ốc sáng tạo của những người phụ nữ Chăm dù là công đoạn tạo hình hay là vẽ trên gốm.Vẽ trên gốm Bàu Trúc là cách mà họa sĩ Kim Trung thể hiện tình yêu đối với văn hóa dân tộc. Nếu mỗi bình gốm là một mảng duy nhất thì những hoa văn, đường vẽ trên bình gốm cũng không lập lại trên bình thứ hai.

Nữ họa sĩ tài hoa

Từ lúc xác định theo con đường sáng tác chuyên nghiệp về mỹ thuật, hầu hết các tác phẩm mỹ thuật của nữ hoạ sĩ này đều mang những sắc thái âm hưởng riêng. Phong cách tác phẩm của hoạ sĩ Kim Trung đều mang hơi thở hiện thực và sự cổ kính của văn hóa Chăm.

Tranh của họa sĩ Kim Trung thể hiện trên nhiều chất liệu, tông màu khác nhau như sơn dầu, sơn màu, khắc gỗ, lụa, bột màu. Kỹ thuật, phương pháp thể hiện cũng không bó hẹp trong một trường phái cụ thể nào, từ lập thể, trừu tượng đến hiện thực, lãng mạn.

Dẫn chúng tôi đi tham quan phòng trưng bày tranh và gốm của mình, họa sĩ Kim Trung cho hay: “Trong quá trình sáng tác tôi thể hiện nhiều chủ đề khác nhau. Trong đó chủ đề về phong tục, tập quán, tính ngưỡng, sinh hoạt đời thường của người Chăm thì tôi sáng tác nhiều hơn, sâu hơn.

Đặc biệt là phần lễ nghi, lễ hội của cộng đồng Chăm rất đa dạng và phong phú, để có một sản phẩm hoàn thiện và chân thật tôi cũng phải nghiên cứu, trải nghiệm nhiều năm có như vậy mới thể hiện được cái hồn của các lễ nghi, lễ hội của người Chăm”.

Họa sĩ Chế Kim Trung bên sản phẩm tranh của mình. Ảnh: Khoa Lê

Đến nay, sau gần 20 năm hoạt động nghệ thuật, họa sĩ Chế Kim Trung cũng đang sở hữu một “gia tài” mỹ thuật đồ sộ với hàng nghìn tác phẩm.Hầu hết những lễ hội quan trọng nhất của người Chăm được họa sĩ Kim Trung thể hiện với sự cởi mở về ánh sáng, màu nóng, rạo rực sức sống.

Cụ thể, đã có 24 tác phẩm đoạt các giải thưởng cao tiêu biểu, như: Lễ cầu mưa (giải A năm 2008, Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam), Làng Chăm ơn Bác (giải A năm 2009, Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam), Sắc màu lễ hội Ka tê Chăm (giải A năm 2012, Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam) và hàng chục giải B, C được trao qua các năm.

Họa sĩ Chế Kim Trung cũng đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong lĩnh vực bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc (giai đoạn 2004 - 2014), góp phần vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Ngoài ra, Ban Tuyên giáo Trung ương tặng thưởng 3 tác phẩm xuất sắc: Bác Hồ với đồng bào Chăm, Làng Chăm ơn Bác, Miền Nam trong trái tim Bác về hưởng ứng cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh…

Đặc biệt, trong kỳ Đại hội Đại biểu Phụ nữ Việt Nam toàn quốc lần thứ XII (diễn ra từ ngày 7 đến 8/3/2017), họa sĩ Chế Kim Trung đã trúng vào Ban Chấp hành Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nhiệm kỳ 2017 - 2022.

Nguồn: thanhtra.com.vn